AN NINH VÀ KIỂM SOÁT THANG MÁY: NHỮNG THỨ BẠN CẦN BIẾT

16:24 - 06/06/2025

Thang máy không chỉ là phương tiện di chuyển trong các tòa nhà cao tầng mà còn là một mắt xích quan trọng trong hệ thống an ninh tổng thể. Việc kiểm soát quyền sử dụng thang máy không chỉ giúp đảm bảo an toàn cho cư dân, nhân viên, mà còn góp phần ngăn chặn người lạ, hạn chế xâm nhập trái phép và bảo vệ tài sản. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu mọi điều cần biết về an ninh và kiểm soát thang máy – từ nhu cầu thực tế, giải pháp công nghệ, đến những lưu ý khi triển khai.

AN NINH VÀ KIỂM SOÁT THANG MÁY: NHỮNG THỨ BẠN CẦN BIẾT

Thang máy không chỉ là phương tiện di chuyển trong các tòa nhà cao tầng mà còn là một mắt xích quan trọng trong hệ thống an ninh tổng thể. Việc kiểm soát quyền sử dụng thang máy không chỉ giúp đảm bảo an toàn cho cư dân, nhân viên, mà còn góp phần ngăn chặn người lạ, hạn chế xâm nhập trái phép và bảo vệ tài sản. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu mọi điều cần biết về an ninh và kiểm soát thang máy – từ nhu cầu thực tế, giải pháp công nghệ, đến những lưu ý khi triển khai.

1. Tại sao cần kiểm soát thang máy?

1.1 Ngăn chặn truy cập trái phép

Thang máy là điểm nối trực tiếp đến các tầng lầu riêng tư như căn hộ, văn phòng hay kho lưu trữ. Không kiểm soát tốt, bất kỳ ai cũng có thể lên xuống tự do – tiềm ẩn rủi ro mất trộm, phá hoại hoặc xâm phạm riêng tư.

1.2 Bảo vệ cư dân và tài sản

Trong các chung cư, tòa nhà văn phòng, việc hạn chế người lạ sử dụng thang máy giúp bảo vệ an toàn cho cư dân, đồng thời giảm thiểu nguy cơ lừa đảo hoặc tiếp thị không mong muốn.

1.3 Tối ưu hóa vận hành tòa nhà

Kiểm soát thang máy giúp phân quyền sử dụng theo từng nhóm người (cư dân, nhân viên, khách), từ đó quản lý hiệu quả lưu lượng di chuyển, tránh tình trạng quá tải hoặc hỗn loạn vào giờ cao điểm.

2. Có những loại điều khiển thang máy nào?

Có một thế giới khác biệt giữa hệ thống điều khiển thang máy truyền thống và thang máy IoT từ góc độ an ninh. Sau đây là một phân tích nhanh về sự khác biệt giữa hai mô hình này:

Thang máy truyền thống

Kiểm soát thang máy truyền thống dựa vào cơ chế kiểm soát sàn và theo dõi sàn, trong đó đầu đọc thẻ từ và logic chuyển tiếp đóng vai trò quan trọng trong việc cấp quyền truy cập vào các tầng cụ thể. Kiểm soát sàn thiết lập các hạn chế đối với quyền truy cập của cá nhân vào một số tầng nhất định trong thời gian được chỉ định, trong khi theo dõi sàn ghi lại tỉ mỉ các tầng đã chọn của cá nhân. Tuy nhiên, các giải pháp này dựa trên phần cứng và thiếu sự tinh vi của kiểm soát thang máy Internet vạn vật (IoT), khiến chúng kém hiệu quả hơn và tốn nhiều công sức hơn so với các giải pháp thông minh hiện đại.

Tích hợp điều phối đích

Thang máy IoT hiện đại sử dụng tích hợp điều phối đích. Hệ thống này hướng dẫn mọi người đến cabin thang máy cụ thể dựa trên điểm đến mong muốn của họ. Xác thực diễn ra tại ki-ốt hoặc thiết bị đầu cuối, nơi cá nhân được ủy quyền và hướng dẫn đến cabin phù hợp. Tích hợp này giảm thiểu mức tiêu thụ năng lượng, tối ưu hóa lưu lượng hành khách và nâng cao hiệu quả chung của tòa nhà.

Thang máy IoT là gì?

Thang máy IoT là thang máy được trang bị công nghệ kiểm soát ra vào tiên tiến để kiểm soát việc ra vào tòa nhà và giám sát khách tham quan. Những thang máy này tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển giữa các tầng và đảm bảo rằng chỉ những cá nhân được ủy quyền mới có thể ra vào các tầng cụ thể vào những thời điểm được chỉ định. Điều này đạt được thông qua các công nghệ thông tin xác thực đa dạng, bao gồm thẻ từ, thẻ thông minh, thông tin xác thực di động, mã QR hoặc mã PIN.

3. Các công nghệ kiểm soát thang máy hiện nay

3.1 Thẻ từ RFID

Người dùng sử dụng thẻ từ để quét tại bảng điều khiển thang máy. Hệ thống sẽ chỉ cho phép bấm tầng được cấp quyền. Đây là giải pháp phổ biến nhất hiện nay vì chi phí hợp lý và dễ triển khai.

3.2 Vân tay hoặc nhận diện khuôn mặt

Các hệ thống hiện đại tích hợp sinh trắc học giúp nâng cao tính bảo mật. Mỗi cá nhân được cấp quyền tương ứng với vân tay hoặc khuôn mặt đã đăng ký.

3.3 Mã PIN

Hệ thống cho phép nhập mã PIN để chọn tầng, tuy nhiên dễ bị lộ mã hoặc chia sẻ nên chỉ phù hợp với môi trường ít người.

3.4 App di động hoặc QR Code

Tích hợp ứng dụng để mở khóa tầng bằng smartphone, thường áp dụng trong các tòa nhà thông minh (smart building) hoặc khách sạn.

4. Lợi ích khi triển khai hệ thống kiểm soát thang máy

Tăng cường an ninh nội bộ: Chỉ người được cấp quyền mới có thể sử dụng thang máy đến tầng mong muốn. Ngăn chặn hiệu quả người lạ xâm nhập các khu vực riêng tư như căn hộ, phòng kỹ thuật, văn phòng lãnh đạo…Kết hợp với hệ thống camera sẽ dễ dàng xác định hành vi nghi ngờ, phục vụ công tác điều tra khi có sự cố.

Quản lý chi tiết lịch sử sử dụng theo từng cá nhân: Hệ thống lưu lại toàn bộ lịch sử quẹt thẻ/vân tay/QR: Ai – sử dụng thang máy lúc nào – lên tầng nào. Dễ dàng truy vết khi có tình huống phát sinh như mất đồ, gây rối, đi lại bất thường. Có thể xuất báo cáo định kỳ để theo dõi tần suất sử dụng, phân tích hành vi người dùng.

Phân quyền linh hoạt: khách, cư dân, kỹ thuật, bảo vệ: Cư dân chỉ được phép lên tầng của chính mình. Khách vãng lai có thể được cấp thẻ tạm (giới hạn thời gian và tầng được truy cập). Nhân viên kỹ thuật, vệ sinh, bảo vệ được phân tầng riêng, kiểm soát theo ca làm việc. Tích hợp với hệ thống lễ tân hoặc app cư dân để phê duyệt truy cập khách.

Tối ưu lưu lượng và giảm quá tải giờ cao điểm: Kiểm soát quyền bấm tầng giúp giảm thao tác dư thừa, tránh trường hợp khách hoặc cư dân bấm nhiều tầng gây chậm hệ thống. Một số hệ thống có thể tự phân bổ thang phù hợp theo tầng và lưu lượng, giảm thời gian chờ.

Nâng tầm hình ảnh chuyên nghiệp – hiện đại cho tòa nhà: Việc ứng dụng công nghệ vào kiểm soát thang máy thể hiện sự chuyên nghiệp, an toàn, đáng tin cậy với khách thuê hoặc cư dân. Góp phần tăng giá trị khai thác bất động sản trong mắt nhà đầu tư và khách hàng.

Tích hợp hệ thống tổng thể dễ dàng

Hệ thống kiểm soát thang máy có thể tích hợp với:

- Cửa ra vào chính

- Hệ thống chấm công (đối với văn phòng)

- Hệ thống báo cháy (mở toàn bộ tầng trong tình huống khẩn cấp)

- Phần mềm quản lý cư dân hoặc tòa nhà (BMS)

→ Giúp tự động hóa quy trình vận hành, nâng cao hiệu suất quản lý.

5. Những lưu ý khi lựa chọn giải pháp kiểm soát thang máy

Chọn công nghệ phù hợp với quy mô và nhu cầu thực tế
→ RFID cho chung cư vừa và nhỏ; App hoặc sinh trắc học cho tòa nhà cao cấp.

Tương thích với hệ điều khiển thang máy hiện tại
→ Cần kiểm tra kỹ loại bảng điều khiển và giao tiếp (serial, relay, TCP/IP…).

Hệ thống có khả năng phân tầng, quản lý từ xa
→ Đặc biệt quan trọng với các tòa nhà có nhiều block hoặc hệ thống liên kết.

Đơn vị triển khai uy tín, hỗ trợ lâu dài
→ Ưu tiên các công ty có kinh nghiệm và đội ngũ kỹ thuật 24/7.

6. Tích hợp kiểm soát thang máy với hệ thống an ninh tổng thể

Một xu hướng hiện nay là tích hợp hệ thống thang máy với:

Hệ thống kiểm soát cửa ra vào

Hệ thống camera giám sát (CCTV)

Hệ thống báo cháy, cảnh báo sự cố

Phần mềm quản lý tòa nhà (BMS)

Việc này giúp tăng cường hiệu quả vận hành và bảo mật, đồng thời cung cấp dữ liệu tập trung để dễ dàng theo dõi và phân tích.

Kết luận

Kiểm soát thang máy không còn là tính năng nâng cao, mà là yêu cầu tất yếu trong quản lý tòa nhà hiện đại. Việc lựa chọn đúng giải pháp và công nghệ không chỉ giúp đảm bảo an ninh mà còn tối ưu hóa vận hành và nâng cao hình ảnh chuyên nghiệp của công trình.

- Tham khảo thêm thông tin về hệ thống kiểm soát truy cập: